«…Έτσι λοιπόν βρέθηκε σε δυσκολία όταν τον κάλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος στην Αθήνα για να του αναθέση το αξίωμα του Μεγάλου Πρωτοσύγκελλου.
Δεν μπορούσε όμως να ταξιδεύση γιατί δεν είχε ένα ράσο της προκοπής να παρουσιασθή. Και χρειάσθηκε ένας μικρός έρανος και μια μικρή αναβολή για να ετοιμασθή ένα ράσο…»
Άγνωστα θαυμαστά περιστατικά της ζωής του Οσίου Γερβασίου των Πατρών…Λίγα λόγια από την ὁμιλία τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Ἀμβροσίου Γκουρβέλου, στὶς κατασκηνώσεις τοῦ παππούλη στὰ Συχαινά.
«... Ἦταν λίγο πρίν τίς δύο ἡ ὥρα τό πρωί τῆς 30ης Ἰουνίου 1964, ὅταν ὁ μακάριος Γέροντας Γερβάσιος ζήτησε ἐπίμονα τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας. Παίρνοντάς την στα χέρια του ἄρχισε νά τήν καταφιλεῖ λέγοντας:
«Μανοῦλα μου, Μανοῦλα μου, μή μέ ἐγκαταλείπεις». Αὐτά τά λόγια τά εἶχε ἐπαναλάβει καί ἄλλοτε πολλές φορές, ἐπειδή εἶχε ἰδιαίτερη ἀγάπη πρός Παρθένο Μαρία.
Μέ αὐτά τά λόγια παρέδωσε τήν ἁγία ψυχή του στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Ἦταν δύο ἡ ὥρα τό πρωί, ὥρα τήν ὁποία εἶχε προβλέψει ὁ Γέροντας. Ἔφυγε ἀπό αὐτό τόν κόσμο για νά εἰσέλθει στήν αἰωνιότητα, ὅπου συνεχίζει νά πρεσβεύει γιά τά ἀγαπημένα του παιδιά.
Βαρύ πένθος ἁπλώθηκε σ’ ὅλη τήν πόλη τῶν Πατρῶν, ἀλλά καί στήν γύρω περιοχή, μέ τήν ἀναγγελία τῆς προς Κύριον ἐκδημίας του. Οἱ καμπάνες τῶν Ἐκκλησιῶν ἠχοῦσαν πένθιμα. Κλῆρος καί λαός ἐγκατέλιπαν τίς ἐργασίες τους καί ἔσπευδαν νά ἀποχαιρετήσουν τόν πατέρα τους.
Ὅλοι θρηνοῦσαν τήν ἀπώλεια. Οἱ χῆρες τόν προστάτη, τά ὀρφανά τόν πατέρα, οἱ πτωχοί τόν τροφοδότη, οἱ ἄρρωστοι τόν ἰατρό, οἱ δυστυχισμένοι τόν εὐεργέτη...»
«... Ὅλοι ὅσοι τόν γνώρισαν, τόν ἔκλαψαν σάν πατέρα, τόν ἔθαψαν σάν πατριάρχη καί τόν τίμησαν σάν Ἅγιο.
Το σκήνωμά του εὔκαμπτο καί ζεστό! Μέσα στόν χείμαρρο τῶν δακρύων, πού πλημμύρισε τόν Ναό, ὅλος ὁ λαός ἀνεφώνησε μέ μία φωνή Ἅγιος, Ἅγιος... Ἦταν ὁ ἀντίλαλος τοῦ μεγάλου ἐκείνου πόθου, πού εἶχε διά πρώτη φορά ἀνάψει στήν καρδιά τοῦ μικροῦ Γεωργίου, ὅταν εἰσῆλθε στήν Ἐκκλησία τῆς Παναγίας στό Μοναστῆρι τῆς Κερνίτσης..».
Ὁ π. Γερβάσιος ἀκολουθώντας τό παράδειγμα ἄλλων πατέρων, προχώρησε στην σύνταξη νέων εὐχῶν -- ἦταν ἄριστος χειριστής τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας—προκειμένου μέ τόν τρόπο αὐτό νά ἐκκλησιαστικοποιήσει καινούργιες ἀνάγκες τῆς κοινωνίας.
Ἔτσι συνέταξε τήν πρώτη γνωστή εὐχή γιά τήν εὐλόγηση τῆς Βασιλόπιττας, δίδοντας ἄλλη διάσταση σ’ ἕνα ἡθικῶς ἀδιάφορο ἔθιμο. Ἐπίσης συνέταξε εὐχή γιά τή φύτευση δένδρου. Μάλιστα ἡ εὐχή αὐτή διαβάστηκε στόν ἁγιασμό πού τελέστηκε μετά τήν νεανική Θεία Λειτουργία τόν Φεβρουάριο τοῦ 1929 καί πρίν τήν ἔναρξη τῆς δενδροφυτεύσεως στόν Προφήτη Ἠλία.
Ἕνα ἀπό τά πεῦκα αὐτά, αὐτό πού φύτευσε ὁ π. Γερβάσιος κατά τήν κοπή του τό 1960 βρέθηκε νά ἔχει θαυμαστῶς ἀποτυπωμένο ἐντός του τόν Τίμιο Σταυρό.
Μάλιστα στήν συγκεκριμένη περίπτωση ἀναφέρουν αὐτόπτες κατά τήν δενδροφύτευση, ὅτι μετά τόν Ἁγιασμό ὁ π. Γερβάσιος μίλησε στά παιδιά γιά τήν ἀξία τοῦ ἔργου αὐτοῦ. Βλέπουμε, ἀγαπητοί μου, πῶς οἱ Γέροντες καί οἱ Ἅγιοι εἶχαν ἀληθινή καί ὑγιή οἰκολογική συνείδηση.
Οἱ δύο αὐτοί ἄξονες Κατήχησης καί Λατρείας ἀλληλοσυμπληρώνονται καί βοηθοῦνται δημιουργώντας αληθινούς χριστιανούς.
Ἡ μέριμνα τοῦ π. Γερβασίου γιά τήν Κατήχηση καί τήν Λατρεία –-ἦταν τό κύριο μέλημά του καί ἐν ζωῇ καί μετά θάνατον. Θά ἀναφέρω ἀναλυτικῶς δύο θαυμαστά γεγονότα, τά ὁποῖα ἐπαληθεύουν αὐτή τήν ἀλήθεια, ἀλλά ἀποδεικνύουν καί τήν παρρησία τοῦ π. Γερβασίου ἐνώπιον τοῦ Θρόνου Κυρίου Παντοκράτορος.
ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΘΑΥΜΑ
Ἦταν παραμονή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ ’70. Στήν κατασκήνωση τῶν κοριτσιῶν στά Συχαινά ἀρχηγός ἦταν ἡ ἀείμνηστη Αἰκατερίνη Ἀνδρικοπούλου.
Παρά τίς προσπάθειες τῶν ὑπευθύνων δέν βρισκόταν Ἱερέας νά λειτουργήσει τήν ἑπόμενη μεγάλη ἑορτή γιά τά παιδιά. Οὔτε γιά πρόσφορο ἐφρόντισαν. Ἐξάλλου, τί νά τό ἔκαναν; Στενοχωρημένες ἔπεσαν γιά ὕπνο, ἀφοῦ προσκύνησαν γεμάτες παράπονο τόν τάφο τοῦ Γέροντα.
Τό πρωί τούς ξύπνησε ὁ κτῦπος τῆς καμπάνας τοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. Πετάχτηκαν ξαφνιασμένες. Ποιός χτυπᾶ τήν καμπάνα;
Ἔσπευσαν στήν Ἐκκλησία, ὅπου ἔκπληκτες βλέπουν τόν ἐνάρετο ἀείμνηστο Ἱερέα π. Νικόλαο Κογιώνη νά στέκεται ἐκεῖ καί νά περιμένει.
--«Πάτερ ποιός σᾶς εἶπε νά ἔλθετε σήμερα νά λειτουργήσετε, ἀλλά καί ποιός σᾶς ἄνοιξε τήν κλειδωμένη πόρτα τῆς Κατασκήνωσης;»
--«Ὁ Παπούλης, ὁ π. Γερβάσιος ἐμφανίστηκε σέ μένα καί μέ κάλεσε νά λειτουργήσω γιά τά παιδιά του. Ὁ ἴδιος μοῦ ἄνοιξε τήν πόρτα» ἀποκρίθηκε ὁ π. Νικόλαος.
--«Πάτερ, δέν ἔχουμε πρόσφορο» ξαναρώτησαν τό ἴδιο ἀπορημένες.
--«Θά φροντίσει καί γι’ αὐτό ὁ Παπούλης» εἶπε καί πάλι ὁ εὐλαβέστατος Ἱερεύς.
Καί πράγματι. Μιά γυναῖκα κατηφορίζει ἀπό τήν πύλη πρός τήν Ἐκκλησιά, κρατῶντας σέ καθαρή πετσέτα τό πρόσφορό της.
--«Κυρία μου, ποῦ ἔμαθες ὅτι ἔχουμε Ἐκκλησιασμό καί πῶς ἦρθες τόσο πρωί;»
--«Ξεκίνησα νά πάω τό πρόσφορό μου, πρωί-πρωί στόν Ἅγιο Νικόλαο τῶν Συχαινῶν, γιά νά προλάβω τήν Προσκομιδή. Ἀλλά στό δρόμο ἕνας γέροντας παπᾶς μέ σταμάτησε καί μοῦ εἶπε:
--Κόρη μου, ποῦ πᾶς; Στόν Ἅγιο Νικόλαο ἔχει ὁ παπᾶς πρόσφορα. Νά τό πᾶς στήν Κατασκήνωση, γιά νά λειτουργήσουν, μοῦ εἶπε καί ἐξαφανίστηκε. Ἔτσι ἦλθα».
--«Ποιός ἦταν ὁ παπᾶς;»
Ἡ ἀπάντηση εἶναι φανερή.
Ἦταν βράδυ στήν Κατασκήνωση τῶν κοριτσιῶν. Στό μεγάλο θάλαμο τά παιδιά κοιμοῦνται. Μιά ὁμαδάρχισσα πού εἶναι παροῦσα ἀνάμεσά μας, παρέμενε ξύπνια, προσέχοντας τίς κατασκηνώτριες. Ἔκανε ζέστη καί ἡ ὁμαδάρχισσα βγῆκε στήν πόρτα νά πάρει ἀέρα. Ξαφνικά ἀκούει σουρτά βήματα καί κτύπους ἀπό μπαστούνι νά πλησιάζουν ἀπό τήν Ἐκκλησία. Δέν φαινόταν κάποιος, μόνο ἦχος. Φοβισμένη ἡ κοπέλα μπῆκε μέσα καί στάθηκε ὄρθια καί προσευχόμενη δίπλα στό κρεβάτι της. Ὁ ἦχος πλησίασε. Ὁ ἀόρατος ἄνθρωπος ἔκανε ἕνα γύρο ἐξωτερικά τοῦ θαλάμου καί στην συνέχεια μπῆκε στό ἐσωτερικό του. Ὅταν πλησίασε στην ὁμαδάρχισσα αὐτή ἔκανε τό Σταυρό της. Καί τότε ὁ ἀόρατος ἐπισκέπτης ἄρχισε νά ἀπομακρύνεται καί συνάμα μια ἄρρητη εὐωδία ἀπλώθηκε.
Ποιός ἦταν αὐτός, πού περπάταγε στήν Κατασκήνωση, ἀνάμεσα στά παιδιά;
Εἶναι αὐτός πού τό πανωφόρι του, δηλαδή τό ἁγιασμένο σῶμα του εἶναι θησαυρισμένο πίσω ἀπό τόν Ναό τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. Εἶναι αὐτός πού περιπολεύει τήν κατασκήνωση, τήν πόλη, τήν Οἰκουμένη, διότι ἔχει πρεσβεία. Τά μικρά παιδιά ἀκοῦνε στόν τάφο του κτύπους ἀπό τό μπαστουνάκι του. Εἶναι μιά διαρκής ὑπόμνηση. Δέν κτυπᾶ μόνο για τά παιδιά ἀλλά καί γιά μᾶς.
---«Ξυπνῆστε» ὥρα ἐξ ὕπνου ἡμᾶς ἐγερθῆναι. Τά παιδία μου!
Στά «παιδία του» αὐτά ἀφιέρωσε τίς ὕστατες σκέψεις του καί τούς παλμούς τῶν τελευταίων του ἡμερῶν. Ἔλεγε λίγο πρίν τήν ἀποστολική ἡμέρα τῆς 30ης Ἰουνίου 1964, κατά τήν ὁποία ἐξεδήμησε πρός Κύριον: «Σᾶς ἐμπιστεύομαι τά παιδία μου, τά νήπιά μου, τό αὔριον τοῦ Ἔθνους, τάς χρυσάς ἐλπίδας τοῦ αἰωνίου μέλλοντός μου...».
Τά θαύματα τά ὁποῖα διηγηθήκαμε ἔρχονται νά συνδέσουν καί νά ἐπισφραγίσουν αὐτές τίς δύο ἀγάπες, τούς δύο ἄξονες τοῦ ἔργου τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου τοῦ π. Γερβασίου. Τήν Κατήχηση καί τήν Λατρεία. Δέν εἶναι τυχαῖο καί τό γεγονός, ὅτι τό πιό γνωστό θαῦμα ἐν ζωῇ τοῦ Παπούλη ἔγινε σέ Κατασκηνωτικό τότε χῶρο, ἀνάμεσα στά παιδιά καί κατόπιν Λατρείας και προσευχῆς.
Πρόκειται γιά τό θαῦμα τοῦ ἀποτυπωμένου στό πεῦκο, ἀχειροποιήτου Σταυροῦ στονΠροφήτη Ἠλία. Πόσα παιδιά, ἀκόμη, δέν ἦταν αὐτόπτες μάρτυρες στό ἐπαναλαμβανόμενο θαῦμα, ὅταν ὁ Παπούλης στήν κουζῖνα τῆς Κατασκήνωσης σταύρωνε τά καζάνια καί στήν ὑγρή μάζα σχηματιζόταν καί παρέμενε τό σχῆμα τοῦ Σταυροῦ. Κι αὐτός ἔλεγε «σκεπᾶστε τα»!
Τίποτε ἄλλο. Ἀλλά καί σέ ἄλλη περίπτωση μετά τήν κοίμησή του, ὅταν μαινόμενη πυρκαγιά κατευθυνόταν στήν Κατασκήνωση, ὁ ἀείμνηστος Γεώργιος Οἰκονόμου ( Συντ-.πιστός φύλακας του έργου του παππούλη και των κατασκηνώσεων των Συχαινών ) μετά δακρύων ἐπικαλέστηκε τήν πρεσβεία τοῦ π. Γερβασίου, μέ ἀποτέλεσμα τήν ἄμεση ἀπομάκρυνση τοῦ κινδύνου.
Σεβασμιώτατε, πατέρες καί ἀδελφοί μου,
Ζοῦμε σέ περίεργες ἡμέρες. Μοιάζουν παράλληλες οἱ ἐποχές ἡ σημερινή και αὐτή τοῦ π. Γερβασίου. Τά αἰτήματα για μεταρρυθμίσεις σέ κάθε τομέα καί στην Ἐκκλησία πληθαίνουν. Ταυτοχρόνως ἡ ἀποστασία ἀπό τήν Ὀρθόδοξη πίστη τοῦ λαοῦ μας αὐξάνει καί ἰδιαίτερα τῆς νέας γενιᾶς. Παραμένουμε ἀκατήχητοι ἀκόμη δυστυχῶς καί οἱ ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας.
Ἔχουμε γεμίσει πτυχιούχους θεολόγους καί κληρικούς ἀλλά τά ἀποτελέσματα τῆς ἐργασίας μας, ὅσων ἐργάζονται παραμένουν φτωχά. Προβλήματα ἐπίσης παράλληλα μᾶς πιέζουν, ὅπως εἶναι τό μεταναστευτικό, ἡ οἰκονομική κρίση καί ἀνεργία, ἐθνικοί κίνδυνοι κ.ἄ.
Τί θά πράξουμε; Ἄς μεταφέρει καθένας, ὅσα εἴπαμε στόν ἑαυτό του, στό σήμερα καί ἄς πράξει ἄμεσα. Ὁ π. Γερβάσιος, ὅπως ὅλοι οἱ Ἅγιοι τοῦ Θεοῦ παραμένουν ἐπίκαιροι καί διαχρονικοί. Καί μᾶς διακηρύτουν μιά μεγάλη ἀλήθεια, δείχνοντας ταυτόχρονα καί τό δρόμο πρός αὐτήν, «τούς πόνους γάρ ἐκείνων καί τόν θάνατον», τούς ὁποίους ὁ Κύριος «ἐδέχθη ὑπέρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν». Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό Ἁγίους Ποιμένες.
Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό Ἁγίους χριστιανούς.
Ἡ Ἐκκλησία και ἡ κοινωνία ἔχει ἀπόλυτη ἀνάγκη ἀπό τήν δική μας, ὅλων ἡμῶν καί τοῦ καθενός προσωπικά τήν ἁγιότητα. Γι’ αὐτό ἡ εὐθύνη μας εἶναι μεγάλη. Ἡ ἁγιότητα θά σώσει τόν κόσμο. Ἄς προσευχηθοῦμε στό Θεό νά μᾶς δώσει Ἁγίους, νά μᾶς δώσει Γερβασίους, ὡς ἄλλους νέους Μωϋσεῖς για νά μᾶς ὁδηγήσουν μέ τήν ράβδο τοῦ Πνεύματος στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Ἄς ἔχωμε τήν εὐχή τοῦ Γέροντα! Σᾶς εὐχαριστῶ.
εφημερίδα « Ο ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΟΣ» --- ΣΑΒΒΑΤΟ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2025
VIDEOs
1---Ένα μικρό αφιέρωμα στον άγιο Γέροντα των Πατρών: Γερβάσιο Παρασκευόπουλο.
https://youtu.be/t8GJFlVF-_s?si=WR7rmUkY5QJFnhQo
2 – Τά όσα συνέβησαν στο άνοιγμα του τάφου του Αγίου μετά από 50 χρόνια…
https://youtu.be/b5KaiP784Qw?si=wty-q9PXo0PoWcB9
3---Όσιος Γερβάσιος Πατρών , video υπό π. Αντωνίου Ρουμελιώτη
https://youtu.be/IP4_6GJluGE?si=3YFvsjCArVVJ_FQX
4---
https://youtu.be/t8GJFlVF-_s?si=WR7rmUkY5QJFnhQo
ΈΝΑΣ ΓΕΝΝΑΙΟΣ ΑΓΙΟΣ
Κάτω από την κόγχη του αγίου Βήματος ενός εξωκκλησιού, που αγναντεύει το Κάστρο του Ρίου και τα γυμνά βουνά της Ρούμελης, στα κράσπεδα της Πάτρας, στα Συχαινά, αναπαύεται ο πατήρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, ο παπα – Βάσιος, όπως τον έλεγε ο λαός, που είχε στο στόμα τ’ όνομά του μέρα – νύχτα.
Εκεί αναπαύεται τώρα ένα πολύ κουρασμένο κορμί, που κράτησε για έναν περίπου αιώνα μια φλογισμένη ατίθαση ψυχή.
Αν επιχειρούσε κανείς να επισκεφθή απλώς τους τόπους που πάτησε και τα μέρη που ανδραγάθησε κατά την εποποιία της ζωής του θα απόσταινε. Από τη Λάστα της Γορτυνίας, που πρωτοφτερούγισε ο μικρός Γιώργος ως τη Μελούνα και τη Γευγελή και το Σαγγάριο και τα Μικρασιατικά πεδία της καταστροφής όπου έσμιξε το αίμα και τον ιδρώτα του με δάκρυα των θρήνων για το φοβερό εξολοθρεμό, η πορεία είναι πολύ μακρινή…
Κι΄ είναι πολλά τα τρόπαια που έστησε εκεί ο φλογερός ιερομόναχος . Πολέμαρχος από κατασκευής θα μπορούσε να ναι, όπως έλεγε γι’ αυτόν ο Πλαστήρας, ένας μεγάλος στρατηγός, αν δεν ήταν παπάς. Μ’ όλο τούτο όμως και παπάς που ήταν δεν έπαψε να ναι πολέμαρχος. Η ζωή του ολόκληρη ήταν ένας αδιάκοπος αγώνας.
Τα ‘βαλε… τα ‘βαλε, και με ποιον δεν τα ‘βαλε!
Πρώτα όμως από όλους με τον εαυτό του, έναντι του οποίου στάθηκε με ιδιαίτερη αυστηρότητα, πράγμα που τον έκανε σεβαστό και σ’εκεινους, που δεν συμμεριζόταν τις απόψεις του. Είναι , έλεγαν , υπερβολικός, έχει ακρότητες, αλλά τι τα θέλεις, είναι συνεπής! Τά εφαρμόζει πρώτα στόν εαυτό του κι έπειτα λαλεί.
Έμεινε δε πράγματι παροιμιώδης η συνέπεια, η άσκηση και η πενία με την οποία διήγε τον βίον. Ένα πλινθόκτιστο κελάκι στην πιο φτωχική συνοικία, πότε στα «γύφτικα» και πότε στα «προσφυγικά» των Πατρών ήταν το αληθινό του ξεκούρασμα γιατί ανάμεσα σε φτωχούς και καταφρονεμένους ένοιωθε άνεση και ολοκλήρωση...
++++++++++++++++++++++
Όσο για ντύσιμο και διατροφή, αν θυμόταν οι γύρω του τις ανάγκες αυτές, καλώς. Αλλοιώς…τι πειράζει; Έτσι λοιπόν βρέθηκε σε δυσκολία όταν τον κάλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος στην Αθήνα για να του αναθέση το αξίωμα του Μεγάλου Πρωτοσυγκέλλου. Δεν μπορούσε να ταξιδεύση γιατί δεν είχε ένα ράσο της προκοπής να παρουσιασθή. Και χρειάσθηκε ένας μικρός έρανος και μια μικρή αναβολή για να ετοιμασθή ένα ράσο.
Ανέβηκε φτωχός στο αξίωμα του Πρωτοσυγκέλλου και έφυγε φτωχότερος !
Τα ναύλα για το Ναύπλιο του τα ‘στειλε ο φίλος του Μητροπολίτης Αργολίδος Ιωάννης Παπασαραντόπουλος, που τον περιμάζευσε εκεί μετά την εισβολή των Γερμανών και την πτώση του Χρυσάνθου, τραυματίαν και πάλιν. Τραυματία σ’ έναν άλλον αγώνα. Στον αγώνα της αρετής και της ευθύτητος, που του κόστισε πολλούς διωγμούς, καταδίκες, προπηλακισμούς και τελικά του να μη γίνη επίσκοπος. Ήθελε να γίνει επίσκοπος και δεν το υπέκριβε υποκριτικά.
Αλλά δεν εννοούσε να καμη την παραμικρή , την ελαχίστη υποχώρηση στις αρχές του για να το επιτύχη. Αποτέλεσμα να μη εγγραφή ουδέ καν στον κατάλογο των εκλογίμων. Αυτός που ήταν εθνικός αγωνιστής. Βετεράνος του άμβωνος. Διάκονος πιστός του ιερού εξομολογηταρίου. Πρωτεργάτης της ιδέας του Κατηχητικού Σχολείου. Κατηρτισμένος θεολογικώς και φιλολογικώς όσον ελάχιστοι. Ούτε στον κατάλογο! Και ήταν Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου ο Αρχιεπίσκοπός του, ο μεγάλος Χρύσανθος, που δέχθηκε σαν προσωπική κάκωση την επίθεση αυτή κατά του Πρωτοσυγκέλλου του.
-«Διατί
άγιε Πρωτοσύγκελλε- του έλεγε με την ψευδίζουσα αρχοντική προφορά του ο
έξοχος εκείνος Ιεράρχης, στο σπίτι του στην οδό Σουμελά- διατί είσθε
τόσον απόλυτος, τόσον ασυμβίβαστος, ώστε να δημιουργούνται τοιαύται
αντιθέσεις περί το πρόσωπόν σας; Ξεύρετε ότι ολίγη ευκαμψία, ολίγη
ελαστικότης είναι παράγοντες αρμονίας. Ο Παρθενών θαυμάζεται δια την
τελειότητά του και την αρμονίαν του διότι οι κίονές του δεν είναι
ολόϊσιοι. Είναι ολίγον τι κυρτοί. Διατί υμείς τόσον αλύγιστος;
---«Βλέπετε, εγώ Μακαριώτατε, του απαντούσε ο πατήρ Γερβάσιος, έχω δώσει
τους μοναχικούς όρκους μου κάτω από το θόλο Βυζαντινού Ναού. Του Ναού
της Μονής Κερνίτσης που οι κολόνες του είναι ολόϊσιες…
Χαμογέλασε
ο σοφός Ιεράρχης και τον αγκάλιασε. Και στη διαθήκη του τού αφήκε «εις
ανάμνησιν» έναν επιστήθιο σταυρό με τον συμβολισμό του «όστις θέλει
οπίσω μου ελθείν…»
Στάθηκε στα αλήθεια γενναίος ο πατήρ Γερβάσιος σ’ όλη του τη ζωή. Ολόϊσιος, αλύγιστος, ευθυτενής. Από ΄του «χρέους μη κινών». Κι έφυγε από τον κόσμο αυτό με τον στέφανον της δόξης. Χωρίς μίτρες και διαδήματα. Απλούς πρεσβύτερος. Αλλά με μια μυριόστομη κραυγή που εκύκλωνε το φέρετρό του. «Να ανακηρυχθεί άγιος!» ήταν η φωνή και η επιθυμία του Λαού. Του Λαού που ξέρει πως μεταξύ γενναίου και αγίου δεν υπάρχει απόσταση.
Του κ.Κων.Κούρκουλα τ. Γεν. Δ/ντού Θρησκευμάτων
Σημεία μετά θάνατον του γέροντος π. Γερβασίου Παρασκευοπούλου
(+1964)
Αναπλαστική Σχολή Πατρών
Ένας εργάτης στο εργοστάσιο Β.Ε.Σ.Ο. διηγήθηκε τα εξής: Κάποια βραδιά
είδε στον ύπνο του τον π. Γερβάσιο να του λέει: « Πήγαινε, παιδί μου,
και αγόρασε μερικά τρόφιμα, βάλε τα σε ένα καλαθάκι μαζί με μερικά
χρήματα και σπεύσε να τα δώσεις εις κάποιαν γριούλα- είπε ακριβώς την
διεύθυνση που έμενε- διότι αποθνήσκει εκ πείνης, χωρίς να έχει δικό της
άνθρωπον».
Πράγματι,
το επόμενο πρωί αγόρασε τα τρόφιμα και αφού βρήκε το σπίτι, που του
είχε υποδείξει ο Γέροντας, διαπίστωσε ότι όντως υπήρχε η γερόντισσα και
ήταν σε άθλια κατάσταση. Σώθηκε, όμως, χάρη στην επέμβαση του καλού
ποιμένα, ο οποίος είχε κοιμηθεί προ πολλού. Ας σημειωθεί ότι σε αυτή την
γριούλα έστελνε συνεχώς τρόφιμα, όσο ζούσε ο Άγιος Γέροντας.
«Το Προορατικό Χάρισμα του π. Γερβασίου»
Είναι
γεγονός ότι ο π. Γερβάσιος ζούσε και εκινείτο εν Αγίω Πνεύματι. Ο
Κύριος του, τον Οποίο αγαπούσε από την μικρή του ηλικία, θέλοντας να τον
βοηθήσει στο δύσκολο αλλά και σωτηριώδες έργο του, τον αξίωσε να λάβη
το προορατικό χάρισμα. Οι εξομολογούμενοι σ’ αυτόν έπρεπε να προσέχουν
καλά τις προβλέψεις του, γιατί γνώριζαν από προηγούμενες περιπτώσεις πως
είναι αληθινό ό,τι προβλέπει.
Μια μοναχή, πνευματικό παιδί του π .Γερβασίου, μου διηγήθηκε τα εξής: «Όταν σε μια από τις εξομολογήσεις μου εξέφρασα την επιθυμία μου στον Γέροντα, όπως ακολουθήσω το μοναχικό βίο, αυτός μου απάντησε ως εξής: «Εσύ παιδί μου, θα κάνης υπομονή και θα λέγης αυτό μόνο: «Η αμνάς σου, Ιησού. Κράζει μεγάλη τη φωνή», ο δε πόθος σου θα εκπληρωθεί σύντομα.
Επίσης μου είπε «Η Αγία Αικατερίνη, όπου είναι προστάτις των παρθένων, θα σου αποκαλύψει κάτι. Να την επικαλείσαι και εγώ θα κάνω προσευχή». Όντως την νύκτα βλέπω την Αγίαν στον ύπνο μου και μου λέγει: «Γιατί στενοχωριέσαι; Γνωρίζω ότι έχεις μεγάλο πόλεμο. Συ όμως θα λέγεις: «Εγώ είμαι νύμφη του Χριστού. Και για απόδειξιν σου φορώ αυτό το δαχτυλίδι».
Την
επομένη έσπευσα στον γεροντά μου και του ανέφερα το γεγονός. Βλέπω δε
ότι αλήθευσε και η πρώτη του πρόβλεψις, ότι συντόμως θα λάβω το Αγγελικό
Σχήμα, διότι δεν πέρασε πολύς καιρός και με αξίωσε ο Θεός αυτής της
Χάριτος».
Ο
π. Γερβάσιος αξιώθηκε να λάβει από το Θεό το χάρισμα της θαυματουργίας. Ο
ταπεινός υπηρέτης του Κυρίου, αυτός που δεν επιζήτησε αξιώματα και
θέσεις, έλαβε την ιδιαίτερη εκείνη χάρη που λίγοι από αυτούς που
ευαρέστησαν στον Κύριο, αξιώθηκαν και μάλιστα ελάχιστοι πριν από την
κοίμηση τους.
Μιλούν
για πλήθος θαυμάτων που έκανε όσο ακόμη ζούσε ο Πατήρ. Μεγάλη δύναμη
είχε αποκτήσει εναντίον των δαιμόνων, οι οποίοι και μόνο στο άκουσμα του
ονόματός του έφριτταν και έτρεμαν, αποκαλώντας τον «Καψάλη» και
«Γεράσιμο». Πολλοί μαρτυρούν ότι αρκούσε μόνο να υψώσει τα χέρια του
στον ουρανό και ο ασθενής θεραπευόταν.
Η
οικογένεια Περούλη από την Πάτρα πήγε για διακοπές στο χωριό Μπεγουλάκι,
όπου έμεναν οι συγγενείς τους. Κατά μια οικογενειακή παράδοση το σπίτι
όπου έμεναν ήταν «κρατημένο από αερικό», όπως έλεγαν.
Μια μέρα ο
πατέρας της οικογένειας, Σπυρίδων Περούλης, ενώ καθόταν το μεσημέρι έξω
από την αυλή αισθάνθηκε «σαν κάτι» να πέρασε από μπροστά του και τον
χτύπησε στο πρόσωπο. Από εκείνη την στιγμή «κρατήθηκε» όλος. Πόνοι
φοβεροί τον ταλαιπωρούσαν σε όλο του το σώμα.
Το
σπίτι του Σπυρίδωνος βρισκόταν στην οδό Αγίου Δημητρίου 98 στην ενορία
Αγ. Δημητρίου Πατρών, όπου εφημέριος ήταν ο π. Γερβάσιος. Σαν εφημέριος
τον επισκεπτόταν συχνά και άλλοτε του διάβαζε ξορκισμούς και άλλοτε
έκανε αγιασμό.
Κάποια μέρα τους επισκέφτηκε χωρίς προειδοποίηση και χωρίς να τον περιμένουν. «Φέρετε
μου το καντήλι, σήμερα θα τελέσω ευχέλαιο», τους είπε. Όταν τελείωσε η
ακολουθία του Ευχελαίου και ήρθε η στιγμή που θα εχρίονταν τα μέλη της
οικογένειας, ο π. Γερβάσιος πλησίασε και σταύρωσε με το Άγιο έλαιο και
τον άρρωστο Σπυρίδωνα.
Την στιγμή εκείνη έγινε ένας δυνατός τοπικός σεισμός συνοδευμένος από μια δυνατή βοή και ο άρρωστος θεραπεύτηκε, ενώ ο π. Γερβάσιος έγινε άφαντος για να μην δεχθεί τις ευχαριστίες τους.
Πηγή: Κυρίλλου (Κωστοπούλου) Αρχιμ., Ποιμένας Άγιος και Κήρυκας της Αληθείας, Πάτρα 1999
www.impantokratoros.gr
==============
Άς προσπαθήσουμε ακροθιγώς νά δώσουμε κάποιες ελάχιστες νύξεις από τό πολυσχιδές ποιμαντικό έργο τού Παπούλη, όπως τόν αποκαλούμε στήν Πάτρα.
Κέντρο τής ποιμαντικής διακονίας τού π. Γερβασίου ήταν η λειτουργική ζωή τής Εκκλησίας. Ο Γέροντας λειτουργούσε 4-5 φορές τήν εβδομάδα σέ πολύ πρωινές Θ. Λειτουργίες (3:00-6:00 πμ) στόν Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου καί στό Ι. Ν. Αγ. Αικατερίνης (παρεκκλήσιο τής ενορίας), ώστε νά προλαβαίνουν οι εργαζόμενοι νά λειτουργούνται πρίν μεταβούν στή δουλειά τους. Ο Ναός γέμιζε ασφυκτικά, ενώ οι μαρτυρίες τών εκκλησιαζομένων γιά τή λειτουργική ατμόσφαιρα είναι συγκλονιστικές. Ο π. Γερβάσιος ήταν ως λειτουργός πραγματικός μύστης καί μυσταγωγός[3].
Ταυτόχρονα μέ τήν λειτουργική διακονία υπηρέτησε μέ αποστολικό ζήλο τό κήρυγμα. Κήρυττε κάθε Κυριακή, Τετάρτη καί Παρασκευή απόγευμα, ανελλιπώς όλο τό χρόνο, χωρίς διακοπή λόγω διακοπών, διότι, όπως χαρακτηριστικά έλεγε, «ο διάβολος δέν κάνει διακοπές, πώς θά κάνω εγώ καί νά σταματήσω τό κήρυγμα;»! Τά κηρύγματά του ήταν συστηματική κατήχηση τού λαού τού Θεού καί παρακολουθούνταν από εκατοντάδες πιστούς, πού γέμιζαν ασφυκτικά τούς Ναούς. Εκτός τών προφορικών κηρυγμάτων αρθρογραφούσε πολύ τακτικά στόν τοπικό τύπο καθώς καί σέ εκκλησιαστικά περιοδικά τών Αθηνών.
Τό κήρυγμά του ως πρός τό περιεχόμενο ήταν πάντοτε αγιογραφικό καί αγιοπατερικό, ως πρός τό ύφος γνήσια προφητικό, μακριά από συμβιβασμούς καί ωραιοποιήσεις, δέν κολάκευε τό λαό, αλλά έλεγχε τήν αμαρτία καί τήν αποστασία από τό νόμο τού Θεού, κηρύσσοντας μετάνοια καί επιστροφή. Τό πάθος μέ τό οποίο κήρυττε καθήλωνε τό λαό ο οποίος τόν άκουγε μέ ιερό σεβασμό καί δέος καί τού δημιουργούσε τίς κατάλληλες προϋποθέσεις γιά μετάνοια. Συνέχεια καί καρπός τού κηρύγματος ήταν τό Μυστήριο τής Εξομολογήσεως, στό οποίο αναδείχθηκε ανυπέρβλητος διάκονος, πραγματικός πατέρας καί ιατρός τών πονεμένων ψυχών.
Παράλληλα
μέ τήν κατήχηση τών ενηλίκων ο π. Γερβάσιος έδειξε ιδιαίτερη μέριμνα
γιά τήν εν Χριστώ κατήχηση τών παιδιών, από νηπιακής ακόμα ηλικίας καί
αναδείχθηκε ο ιδρυτής τών Κατηχητικών Σχολείων στήν Εκκλησία τής
Ελλάδος. Τό 1923 ίδρυσε καί οργάνωσε τά «Κατηχητικά Σχολεία Αγ.
Δημητρίου» μετέπειτα καί μέχρι σήμερα «Αναπλαστική Σχολή Πατρών» πού
λειτουργούσαν μέ αυστηρό Εσωτερικό Κανονισμό πού ο ίδιος είχε συντάξει
καί συγκεκριμένη διδακτική ύλη πού περιλάμβανε Παλαιά καί Καινή Διαθήκη,
Πατερική Θεολογία, Δογματική, Ηθική, απολογητικούς καί σύγχρονους
προβληματισμούς. Μέ κέντρο τήν ενορία Αγ. Δημητρίου οργανώθηκαν υπό τήν
ευθύνη τού Παπούλη Κατηχητικά Σχολεία σέ 15 ενορίες καί Ιδρύματα τών
Πατρών μέ τόν αριθμό τών κατηχητοπαίδων νά υπερβαίνει τά 4.000 παιδιά!
Όπως καί η κατήχηση τών ενηλίκων έτσι καί τά Κατηχητικά Σχολεία τού π.
Γερβασίου ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα μέ τή λειτουργική ζωή τής Εκκλησίας.
Γιά τόν π. Γερβάσιο τό ποιμαντικό έργο δέν περιοριζόταν στή λειτουργική καί κατηχητική διακονία. Έτσι μετά τό 1923 ανήγειρε στή φτωχογειτονιά τών Προσφυγικών Πατρών τό στρατηγείο του. Δέν ήταν τυχαία η επιλογή τής περιοχής. Δυστυχώς οι 7.000 πρόσφυγες πού εγκαταστάθηκαν στήν Πάτρα μετά τό 1922 δέν έτυχαν καί τής καλύτερης υποδοχής από ολόκληρη τήν κοινωνία τών Πατρών.
Γράφει ο π. Γερβάσιος επ αυτού: «απομονώνονται εις ένα γκέτο από τήν υπόλοιπη Πατραϊκή κοινωνία καί γιά κάθε αναταραχή, πολιτική ή κοινωνική, τούς θεωρούν ύποπτους καί υπεύθυνους, μέ συνέπεια συλλήψεις, εξορίες, φυλακίσεις». Μέσα σέ αυτή τή δύσκολη κατάσταση ο Γέροντας Γερβάσιος στάθηκε δίπλα στούς πρόσφυγες καί εκεί ανάμεσά τους, στήν οδό Ιωνίας 47, μέ κέντρο τόν Ι. Ναό τής Αγ. Ταβιθάς τής Ελεήμονος, εγκατέστησε τό κέντρο τής διακονίας του ιδρύοντας τή Σχολή Βιοτεχνίας καί Χειροτεχνίας (1931), τό νηπιαγωγείο (1932), καί τό 1934 τή Νυκτερινή Σχολή αναλφαβήτων. Παράλληλα δέν πρέπει νά λησμονείται η μεγάλη του φιλανθρωπική προσπάθεια πρός ενίσχυση τών φτωχών Πατρινών.
Τό 1934 πίσω από τό παρεκκλήσιο τού Προφήτου Ηλιού (μετέπειτα Ι. Μονή Πρ. Ηλιού) οργάνωσε εκκλησιαστική κατασκήνωση, η οποία τό 1950 μεταφέρθηκε σέ νέες εγκαταστάσεις στά Συχαινά Πατρών (Ι. Ν. Αγ. Παρασκευής), όπου λειτουργεί ανελλιπώς μέχρι σήμερα.
Ο π. Γερβάσιος έτυχε καί θεοσημείου μέ τό οποίο η Χάρις τού Θεού θέλησε νά επιβραβεύσει τήν ποιμαντική του διακονία λίγα χρόνια πρό τής κοιμήσεώς του: στό χώρο τής πρώτης κατασκήνωσης στόν Ι. Ν. Προφ. Ηλιού στίς 20.7.1960 κατά τή κοπή τών πεύκων, βρέθηκε αχειροποίητος Σταυρός εγγεγραμμένος σέ κορμό πεύκου. Τά πεύκα αυτά είχαν φυτευτεί στίς 17.2.1929 στό πλαίσιο δεντροφύτευσης από παιδιά τών Κατηχητικών κατόπιν ευχής πού ανέπεμψε ο π. Γερβάσιος.
Κι΄ αρχίζει ο διωγμός τού εργάτου τού Ευαγγελίου...
Ήταν αναμενόμενο μία τέτοια πνευματική προσπάθεια αναγεννήσεως μιάς ολόκληρης μεγαλούπολης νά ελκύσει τό φθόνο καί τήν κακία τών δαιμόνων, πού αναζητούσαν κάποιον νά διεκπεραιώσει τίς επιθυμίες τους. Τό τραγικό όμως ήταν ότι εκτελεστής τών δαιμονικών σχεδίων αναδείχθηκε αυτός πού θά έπρεπε νά ήταν ο προστάτης καί υπερασπιστής τού ζηλωτού κληρικού, αυτός πού εκ τής θέσεως καί αποστολής του ώφειλε νά επισκοπεί γιά νά προλαβαίνει τίς επιθέσεις τού εχθρού. Δυστυχώς η εκκλησιαστική ιστορία μάς έχει δώσει πολλές τέτοιες περιπτώσεις.
Έτσι, λοιπόν, ενώ τά κηρύγματα τού π. Γερβασίου είχαν αρχίσει από τίς 4.8.1919 στόν Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου, όπου είχε διορισθεί ως εφημέριος, έντεκα χρόνια αργότερα, στίς 25.9.1930, ο Μητροπολίτης Πατρών Αντώνιος (Παράσχης) εξέδωσε τήν υπ αριθμ. 2111/25.9.1930 εγκύκλιο μέ τήν οποία θέλησε μέ έμμεσο τρόπο νά σταματήσει τήν κηρυκτική καί κατηχητική διακονία τού Γέροντος καί νά διαλύσει τήν πνευματική καί ποιμαντική του προσπάθεια! Πιό συγκεκριμένα η ποιμαντορική εγκύκλιος ανέφερε:
«Πληροφορηθέντες μετά λύπης ότι εντισι ιεροίς Ναοίς κατά τά εσπερινά κηρύγματα συμβαίνουσιν ατοπήματα τινα, άπερ αντιβαίνουσιν τήν ιερότητα καί αγιότητα τού τόπου, απαγορεύομεν τού λοιπού εσπερινά κηρύγματα καί ορίζομεν ώραν κηρύγματος τήν 4ην μ.μ. διά τήν χειμερινήν περίοδον, τήν δέ 6ην μ.μ. διά τήν θερινή, μετά δέ τήν δύσιν τού ηλίου πάντες οι Ναοί πρέπει νά ώσι κεκλεισμένοι. Πρός τούτοις απαγορεύομεν τάς νυκτολειτουργίας καί ορίζομεν διά τούς ιερούς ναούς εν οίς τελούνται κατά τάς Κυριακάς δύο λειτουργίαι, όπως η ακολουθία τού Όρθρου άρχεται τήν 5ην πρωινήν, καί αι κωδωνοκρουσίαι κατά τάς νυκτερινάς ώρας ώσιν μικράς διαρκείας»!
Είναι προφανές ότι η εγκύκλιος φωτογράφιζε τόν π. Γερβάσιο, διότι ήταν ο μοναδικός εν Πάτραις πού ιερουργούσε καί κήρυττε τίς απαγορευμένες αυτές ώρες! Όμως τό σοβαρότερο ζήτημα ήταν ότι οι νέες ώρες έναρξης τού κηρύγματος (4η ή 6η μμ) καί τών πρωινών Θ. Λειτουργιών (5 πμ) πού όριζε η εγκύκλιος στόχευαν στήν ουσιαστική κατάργηση τών κηρυγμάτων, διότι ποιός μπορούσε τίς καθημερινές στίς 4:00 ή στίς 6:00 μμ (χειμώνα ή καλοκαίρι) νά αφήσει τήν εργασία του γιά νά παρακολουθήσει τό κήρυγμα; Ή ποιός εργαζόμενος θά μπορούσε νά λειτουργηθεί τίς καθημερινές όταν η ακολουθία άρχιζε στίς 5:00 πμ καί τελείωνε στίς 8:00 πμ όπως διέταζε ο Μητροπολίτης;
Ο πιστός λαός τής πόλεως κατάλαβε ότι μοναδικός στόχος τής ποιμαντορικής εγκυκλίου ήταν τό πρόσωπο καί τό πνευματικό έργο τού π. Γερβασίου στόν Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου Πατρών, διότι, όπως ήδη αναφέραμε, σέ κανένα άλλο Ναό τής πόλεως δέν γίνονταν απογευματινά κηρύγματα ούτε νυκτολειτουργίαι! Ο Μητροπολίτης, δυστυχώς, θέλησε νά διαλύσει τό πνευματικό έργο τού Αγίου Γέροντος! Όμως η προκλητική καί συκοφαντική εγκύκλιος έφερε τά αντίθετα αποτελέσματα έτσι ώστε ο πιστός λαός έτι πλέον σέ ένδειξη διαμαρτυρίας αλλά καί συμπαραστάσεως νά κατακλύζει τό Ναό τού Αγ. Δημητρίου στά κηρύγματα τού Παπούλη.
Ο λαός τών Πατρών ξεσηκώθηκε καί επιτροπή επισκέφθηκε (30.9.30) τόν Μητροπολίτη. «Ο Δεσπότης όμως νευριασθείς απήντησε: «Πηγαίνετε, πηγαίνετε. Σάς επαναλαμβάνω ότι αι εκκλησίαι πρέπει νά μείνωσιν κλεισταί»!
Στίς 5.10.30 απευθύνθηκε υπόμνημα πρός τήν Ι. Σύνοδο πού συνοδευόταν από 400 υπογραφές Πατρινών πού παρακολουθούσαν τά κηρύγματα τού Παπούλη, ενώ τήν επομένη 6.10.30 επιτροπές από τήν ενορία Αγ. Δημητρίου καί τούς προσφυγικούς συνοικισμούς επισκέφθηκαν τόν Νομάρχη Αχαΐας καί διαμαρτυρήθηκαν.
Ο Μητροπολίτης όμως αντί νά έλθει εις εαυτόν στίς 6.10.1930 απευθύνθηκε εγγράφως στόν Εισαγγελέα καί κατήγγειλε τόν π. Γερβάσιο καί τούς Εκκλησιαστικούς Επιτρόπους τού Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου διότι «εξακολουθούσιν ο μέν πρώτος νά κηρύσση, ο αυτός δέ καί οι λοιποί επίτροποι νά έχωσι τόν ναόν ανοικτόν καί μετά τήν δύσιν τού ηλίου» καί κατέληγε μέ αίτημα πρός τόν Εισαγγελέα: «παρακαλούμεν όπως διατάξητε ό,τι δεί πρός εκτέλεσιν τών εν τή ως άνω εγκυκλίω ημών διαλαμβανομένων»!
Η κατακραυγή όμως τού λαού μεγάλωνε καί γι αυτό ο Μητροπολίτης στίς 8.10.1930 παραχώρησε συνέντευξη στήν εφημερίδα τών Πατρών «Νεολόγος» στήν οποία προσπάθησε νά δικαιολογήσει τήν απαγόρευσή του λέγοντας ότι δέν καταργεί τό κήρυγμα, αλλά τό μεταθέτει νωρίς τό απόγευμα. Μάλιστα, όταν τού ζητήθηκε από τό δημοσιογράφο νά διευκρινίσει τί εννοεί μέ τή φράση στήν εγκύκλιο ότι «κατά τά εσπερινά κηρύγματα συμβαίνουσιν ατοπήματα τινα» όξυνε τήν κατάσταση λέγοντας: «Μετεχειρίσθην τήν λέξιν αυτήν, ενώ θά έπρεπε νά μεταχειριστώ άλλην βαρυτέραν. Εις γνώσιν μου περιήλθον πολλά τοιαύτα ατοπήματα, προστατευόμενα υπό τού σκιόφωτος τής εσπέρας Οι ναοί τό εσπέρας μετεβάλλοντο εις κέντρα συνεντεύξεων, ενώ άλλος είναι ο προορισμός των»!
Επίσης, τόνισε μέ έμφαση γιά τόν π. Γερβάσιο ότι μεταδίδει «φανατισμόν» στούς πιστούς καί τελικά «τό σύστημα τής διδασκαλίας καί τής εν γένει τακτικής αντί νά ωφελήση, όχι μόνο έβλαψεν, αλλ επέφερε καί καταστρεπτικά αποτελέσματα»! Δυστυχώς, αυτή ήταν η αξιολόγηση τού αρμοδίου Μητροπολίτου γιά τό πνευματικό έργο τού π. Γερβασίου
Αξιοπρόσεκτα είναι τά όσα αναφέρει ο Μητροπολίτης ενδεικτικά καί αποκαλυπτικά σατραπικής νοοτροπίας μάλλον ή εκκλησιαστικού ήθους: «αντί ο αρχιμανδρίτης Γερβάσιος νά έλθη νά ζητήση πληροφορίας ή νά φέρη τάς αντιρρήσεις του, τουναντίον προέβη εις τήν έκδοσιν ανακοινωθέντος διά τού οποίου πειράται νά απειθήση πρός τάς αποφάσεις τής Ιεράς Μητροπόλεως. Καί ερωτώ ήδη: Έχω ή δέν έχω τό δικαίωμα νά ρυθμίζω τά τής Εκκλησίας εις τήν περιφέρειάν μου όπως εγώ νομίζω καλύτερον; Διατί λοιπόν οι αντιφρονούντες εξανέστησαν; Πού ευρίσκουν ότι έπταισα; Καταλήγων ο Σεβ. Μητροπολίτης ετόνισεν ότι θά λάβη αυστηρά μέτρα τόσον διά τά ατοπήματα όσον καί διά τήν απαρέγκλιτον τήρησιν τής αποφάσεώς του».
Η συνέντευξη τού Μητροπολίτου, όπως ήταν φυσικό, αντί νά κατευνάσει όξυνε τά πνεύματα στήν πόλη. Ο π. Γερβάσιος μέ αφορμή τίς καταγγελίες τού Μητροπολίτου απευθύνθηκε στόν Εισαγγελέα (7.10.30) καί ζήτησε νά ενεργήσει «τακτικάς καί ενόρκους ανακρίσεις πρός διακρίβωσιν τής αληθείας» ήτοι γιά τήν διαπίστωση τών σοβαρών καταγγελιών τού Σεβασμιωτάτου.
Οι επιστολές καί τά υπομνήματα διαμαρτυρίας κατά τών συκοφαντικών ισχυρισμών καί τής συμπεριφοράς τού Μητροπολίτου ήταν πολλά. Μεταξύ άλλων δημοσίευσαν διαμαρτυρίες στόν τοπικό τύπο (12.10.30) περισσότεροι από 90 γονείς μαθητών τών Κατηχητικών Σχολείων (10.11.30), η Επιτροπή Προσφύγων (10.11.30), η εικοσιτετραμελής «Εφορεία Κατηχητικών Σχολείων» τών Πατρών, ενώ 50 Κατηχήτριες καί στελέχη τών Κατηχητικών Σχολείων Θηλέων απηύθυναν έντονη διαμαρτυρία πρός τήν Ι. Σύνοδο γιά «τόν ηθικόν στιγματισμόν» εκ μέρους τού Μητροπολίτου (21.11.30)[4]!
Ο λαός τών Πατρών εξέφρασε τή συμπαράστασή του στόν συκοφαντούμενο Γέροντα μέ τήν αθρόα παρουσία του στό κήρυγμα. Όπως αναφέρει ο τύπος τής εποχής, στίς 12.10.31 «ο ναός ήτο ασφυκτικώς πεπληρωμένος μέχρι τών προπυλαίων αυτού άπειρον πλήθος πάσης τάξεως καί ηλικίας» (Τηλέγραφος, 13.10.31) καί «ουδέποτε υπήρξεν τόσον ασφυκτικώς πεπληρωμένος υπό τού κόσμου ο ναός, τών συρρευσάντων συνωστιζομένων καί εις τά προπύλαια» (Απογευματινή φ. 66/13.10.31)
Ο Μητροπολίτης βλέποντας τήν συνεχώς αυξανόμενη δυσαρέσκεια τού λαού πρός τό πρόσωπό του ζήτησε τήν παρέμβαση τού Εισαγγελέα, τής Αστυνομίας καί τού Νομάρχη Αχαΐας παρακαλώντας τον «όπως ληφθούν παρ αυτού ως αντιπροσώπου τής εκτελεστικής εξουσίας, τά ενδεικνυόμενα μέτρα πρός εφαρμογήν τής εγκυκλίου του» ενώ κατήγγειλε τόν π. Γερβάσιο στήν Ι. Σύνοδο γιά «απείθειαν, φατρίαν καί καταφρόνησιν τής προϊσταμένης του εκκλησιαστικής αρχής»!
Γράφει ο αείμνηστος Μητροπολίτης Ύδρας Ιερόθεος (Τσαντίλης): «Τά αστυνομικά όργανα, εκτελούντα διαταγάς τών προϊσταμένων των, επεχείρησαν νά κλείσουν τόν ναόν ή νά καταβιβάσουν τόν ομιλητήν από τού άμβωνος, αλλ ημποδίζοντο υπό τού λαού»!
Συμπαραστάτης τού Μητροπολίτου στήν κατά τού π. Γερβασίου πολεμική του αναδείχθηκε ο εκ Δωδεκάνησου Νομάρχης Αχαΐας Μιχ. Καλογερόπουλος ο οποίος δήλωσε στόν αθηναϊκό τύπο: «ο εν λόγω αρχιμανδρίτης εκήρυσσεν εντέχνως καί ανυπακοήν εις τάς πολιτικάς καί θρησκευτικάς αρχάς. Έπειτα είχεν αναστατώσει τήν πατραϊκήν κοινωνίαν μέ τάς θεωρίας του. Εκτός τού ότι ήθελε όλες οι γυναίκες νά είναι ντυμένες μέχρι τού λαιμού καί τού αστραγάλου, τίς έβαζε νά κάνουν νηστείες άπειρες Γενικώς παρουσιάζει η υπόθεσις επιλήψιμον όψιν Πρέπει νά ληφθούν μέτρα Εάν χρειαστεί θά επέμβωμεν»!
Επίσης, σέ εμπιστευτικό τηλεγράφημα πρός τό Υπουργείο Εσωτερικών ο Νομάρχης χαρακτηρίζει τόν π. Γερβάσιο ως «ΓΝΩΣΤΟΝ ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΗΝ [όστις] ου μόνον ηρνήθη συμμορφωθή εγκύκλιον Μητροπολίτου, αλλά καί ΕΞΥΒΡΙΖΕΙ τούτον δημοσίως» καί επαναλαμβάνει τίς δεσποτικές συκοφαντίες ότι στά κηρύγματα «συμβαίνουσι ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ απάδοντα ιερότητα ναού καί ηθικήν Κήρυγμα Γερβασίου αναχρονιστικόν καί ασυμβίβαστον αληθή Χριστιανικήν Θρησκείαν, αποβλέπει φανατίση αμαθές πλήθος διά λόγους προσωπικής εκμεταλλεύσεως υποκινεί οπαδούς του εις ανταρσίαν Φρονώ ανάγκη επιβληθή κράτος νόμου, διότι άλλως εξευτελίζεται γόητρον κρατικών υπηρεσιών. Αστυνομία δέον προβή προληπτικώς κλείσιμο ναού κατά νυκτερινάς ώρας. Ανοχή αρχών αποθρασύνει Γερβάσιον καί οπαδούς του δημιουργώσι βραδύτερον ζητήματα σοβαράς διαταράξεως τάξεως εάν τυχοδιώκτης μοναχός δέν παταχθή εγκαίρως»!
Πολύ σύντομα τό ζήτημα ξέφυγε από τά όρια τών Πατρών καί ασχολήθηκε μέ αυτό καί ο αθηναϊκός τύπος μέ μακροσκελή ολοσέλιδα άρθρα ενώ ενδιαφέρον εκδήλωσαν καί κυβερνητικοί παράγοντες στήν Αθήνα!
Ο π. Γερβάσιος απάντησε στή συνέντευξη τού Σεβασμιωτάτου σέ σειρά 12 άρθρων πού δημοσιεύθηκαν στήν εφημερίδα τών Πατρών «Απογευματινή» από 11.10.1930 έως 21.10.1930. Στά άρθρα του ο Παπούλης μέ τή διακρίνουσα αυτόν παρρησία, ευστροφία καθώς καί γνώση τής εκκλησιαστικής ιστορίας, τής πατερικής θεολογίας καί τού κανονικού δικαίου αλλά καί μέ σεβασμό στόν Αρχιερέα επιχειρηματολόγησε κονιορτοποιώντας τίς συκοφαντίες καί τούς ισχυρισμούς τού Μητροπολίτου. Ασφαλώς, δέν είναι τού παρόντος η αναλυτική αναφορά στήν επιχειρηματολογία τού Παπούλη.
Ο ενδιαφερόμενος μπορεί νά τήν μελετήσει στό συνημμένο απόσπασμα από τήν εργασία τού αειμνήστου Παν. Αντ. Λόη, Αρχιμανδρίτης Γερβάσιος Παρασκευόπουλος (1878-1964), Ο άγνωστος Άγιος τών ημερών μας καί Φάρος τών Πατρών, τ. Α΄, Πάτραι 1998 σ. 596-618.
Στίς 14.11.30 η Ι. Σύνοδος αποφάσισε τή διενέργεια ανακρίσεων σέ βάρος τού π. Γερβασίου! Τό πόρισμα πού συνέταξε ο ίδιος ο Μητροπολίτης, ο οποίος, σημειωθήτω, ήταν ταυτόχρονα καί ο καταγγέλλων -κατά περιφρόνηση κάθε στοιχειώδους ηθικής καί κανόνα δικαίου- μετά τό πέρας τών ανακρίσεων ανέφερε μεταξύ άλλων ότι ο π. Γερβάσιος κατηγορείται «επ απειθεία, φατρία καί καταφρονήσει τού οικείου Επισκόπου», διότι «περιεφρόνησε τήν εγκύκλιον τού αρχιερέως καί συνωμόσας μετά τινών θρησκολήπτων οπαδών του ήγειρε θόρυβον άνευ ουδενός λόγου κατά τού ποιμενάρχου του. Αλλά τί έπραξεν ο αρχιερεύς διά νά εγείρη τήν μήνιν τού κατηγορουμένου καί τών σύν αυτώ;
Απέλυσεν μίαν εγκύκλιον, δι ής ώρισεν ώρας κηρύγματος Καί εις τούτο προέβη διότι είχε θετικάς πληροφορίας ότι οι Ναοί μετεβάλλοντο εις κέντρα ερωτικών συνεντεύξεων η κατά τού οικείου Επισκόπου απείθεια, φατρία καί καταφρόνησις τού κατηγορουμένου αποδεικνύεται εκ τών μαρτυρικών καταθέσεων, εξ ών καί πλείστα άλλα θά διακριβωθώσιν κηρυσσόμενα από τού ιερού άμβωνος, απάδοντα εις τήν ιερότητα τού τόπου, γνωρίζομεν όμως ότι ημείς πολλάκις συνεβουλεύσαμεν τόν κατηγορούμενον, αλλ εις τάς συμβουλάς καί νουθεσίας μας ουδέποτε υπήκουσε καί ηκολούθησε πάντοτε τήν χαραχθείσαν υπ αυτού οδόν».
Τά αγιογραφικώς καί ιεροκανονικώς τεκμηριωμένα υπομνήματα τού κατηγορουμένου, οι μαρτυρικές καταθέσεις τών συνεργατών του ούτε κάν αναφέρονται στό παραπεμπτικό πόρισμα πού συνέταξε ο κατήγορός του Μητροπολίτης!
Η Συνοδική καταδίκη...
Έτσι μέ αυτό τό φοβερό γιά κληρικό κατηγορητήριο βρέθηκε ο αποστολικού ζήλου πεπληρωμένος π. Γερβάσιος υπόδικος ενώπιον τής Ι. Συνόδου μέ επικρεμάμενη τήν ποινή τής καθαιρέσεως λόγω τής μεγάλης σοβαρότητας τών κανονικών εγκλημάτων γιά τά οποία κατηγορείτο!
Η κρίσιμη, λοιπόν, ημέρα έφτασε! Ο ακάματος εργάτης τού Ευαγγελίου, ο αναμορφωτής τών ψυχών βρίσκεται υπόδικος ενώπιον τού Συνοδικού Δικαστηρίου ακολουθώντας αποστολικοίς ίχνεσι.
Στίς 17 Μαρτίου 1931, πρίν από 90 χρόνια ακριβώς, «βάπτεται κάλαμος αποφάσεως παρά κριτών αδίκων» καί εκδίδεται η μέ αρ. 114/17.3.31 Συνοδική καταδικαστική απόφαση μέ τήν οποία η Ι. Σύνοδος καταδικάζει τόν π. Γερβάσιο ως «ένοχο απειθείας κατά τού οικείου Ιεράρχου καί επιβάλλει αυτώ τήν ποινή τής εξαμήνου αργίας από πάσης ιεροπραξίας άνευ στερήσεως τών εκ τής εφημερίας αυτού δικαιωμάτων, καί ισοχρόνου σωματικού περιορισμού εν τή εν Πάτραις Ιερά Μονή Γηροκομείου, καί καταδικάζει αυτόν εις τά έξοδα καί τέλη τής σημάνσεως».
Ο μειοψηφήσας στήν καταδικαστική απόφαση Μητροπολίτης Κασσανδρείας Ειρηναίος δήλωσε στόν Παν. Τρεμπέλα, όπως διασώζει ο αείμνηστος καθηγητής: «Εζαλίσθηκα. Εζήτησα νά πάρω αέρα. Καί όταν βγήκα από τό Συνοδικόν Μέγαρον κατηυθύνθην εις τό Ζάππειον. Δέν ημπορούσα νά ησυχάσω προσετέθη εις εισέτι δεδιωγμένος ένεκεν δικαιοσύνης»! Ο Μητρ. Φλωρίνης Αυγουστίνος σχολιάζοντας τή συνοδική απόφαση αποτυπώνει τήν εντύπωση πού προκάλεσε στήν Πάτρα: «Ο συνάδελφος επίσκοπος έπρεπε νά καλυφθή. Ο ελέγχων ευθαρσώς τάς πράξεις ιεροκήρυξ έπρεπε νά τιμωρηθή. Τό άγιον δικαστήριον, παρά τήν θαυμασίαν απολογίαν τού π. Γερβασίου, τόν ετιμώρησε διά τήν ανυπακοήν του (!) μέ εξάμηνον αργίαν καί περιορισμόν εις τήν Ι. Μονήν Γηροκομείου. Αλλ η είδησις αύτη γνωσθείσα εις τήν πόλιν προεκάλεσε κύμα αγανακτήσεως εναντίον τών διωκτών τού ζηλωτού ιεροκήρυκος. Χιλιάδες λαού συγκεντρώθησαν εις τόν Σταθμόν διά νά υποδεχθούν τόν ήρωα, τόν π. Γερβάσιον. Ήτο απάντησις τού λαού εις εκείνους τούς αρχιερείς, οι οποίοι επειδή κρατούν εις τάς χείρας των τήν σφραγίδα τής εξουσίας, νομίζουν, ότι δι αυτής δύνανται νά διοικούν, νά κάμνουν ό,τι θέλουν νά σκεπάζουν εγκλήματα συναδέλφων καί νά κόπτουν κεφαλάς τιμίων εργατών τού Ευαγγελίου».
Ο Μητροπολίτης Καρυστίας Παντελεήμων σημείωσε: «Αγαπητέ μου Γερβάσιε, παρακολουθώ μέ μεγάλην συγκίνησιν τά αποτελέσματα τής ωραίας σου εργασίας καί τάς συγκινήσεις τής περιπετείας σου.
Όταν κατά Ν/βριον συνεδρίαζεν η Ιεραρχία έφερα τό ζήτημά σου καί εφώναξα μέ όλην τήν δύναμην τής ψυχής μου ότι δέν θά εύρωμεν έλεος από τόν Θεόν εάν αντί νά εμψυχώνομεν καί νά υποστηρίζωμεν κληρικούς ενθουσιώδεις ως ο Γερβάσιος προσπαθούμεν νά φράξωμεν τόν δρόμον των», ενώ ο Παροναξίας Ιερόθεος τού έγραψε:
«Αγαπητέ μοι Γερβάσιε, είσαι κληρικός. Λοιπόν πρέπει νά έχης πάντοτε υπ όψιν σου καί ποτέ νά μή λησμονήσης τό τού Μ. Χρυσοστόμου ουδέν δέδοικα πλήν Επισκόπων Ούτε η δική Σου καταδίκη, ούτε τού Λούβαρη η αθωότης μέ εξέπληξαν. Σχεδόν τ ανέμενον. Εκείνο, τό οποίον δέν μέ αφήκεν ασυγκίνητον είναι η στάσις τών παιδιών Σου. Εύγε τους! Μετέβαλον τήν καταδίκην εις θρίαμβον! Μή απογοητεύεσαι ο Θεός είναι Μεγάλος. Συγχώρει τούς εχθρούς Σου καί εύχου υπέρ αυτών»!
Η συνοδική καταδικαστική απόφαση κοινοποιήθηκε στόν π. Γερβάσιο στίς 2 Ιουνίου 1931 ημέρα από τήν οποία άρχισε καί η έκτιση τής 6μήνου αργίας καί εγκλεισμού του στήν Ι. Μονή Γηροκομείου. Η ιστορική Μονή τών Πατρών τούς επόμενους μήνες έζησε μέρες δόξας, έγινε ο άμβωνας τών Πατρών. Εκατοντάδες λαού ανέβαιναν καθημερινά γιά νά πάρουν τήν ευχή τού Παπούλη. Ενδεικτική τού ήθους τού π. Γερβασίου είναι η επιστολή του πρός τήν Ενοριακή Επιτροπή Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου (8.7.31) μέ τήν οποία παραιτήθηκε «αμετακλήτως παντός δικαιώματός μου επί τού μηνιαίου μισθού μου καθόσον δέν επιθυμώ νά γίνω πρόξενος σκανδάλου τινός», διότι η Αγ. Γραφή λέει «ότι ο μή εργαζόμενος εν τινι δέν δικαιούται λαμβάνειν ή απαιτείν μισθόν τινα»! Σημειώνεται ότι η καταδικαστική απόφαση δέν προέβλεπε στέρηση μισθού
Η αποκατάσταση τής αδικίας.
Δυστυχώς οι έντονες διαμαρτυρίες τών παιδιών τών Κατηχητικών Σχολείων καί τού Πατραϊκού λαού δέν εισακούστηκαν από τόν Μητροπολίτη. Αλλά ο Θεός οικονομεί τίς υποθέσεις τών εργατών τού Ευαγγελίου μέ παράξενους τρόπους. Έτσι, όταν ο Μητροπολίτης Πατρών Αντώνιος χοροστατούσε στόν Ι. Ν. Αγ. Παρασκευής Α΄ Κοιμητηρίου ακούστηκε μιά δαιμονισμένη νά τού λέει:
«Εγώ ρέ Αντώνιε σέ έκανα νά τιμωρήσεις τόν Γερβάσιο γιατί μέ καίει καί μέ τυραννάει»!!!
Ο Μητροπολίτης εις εαυτόν ελθών αντιλήφθηκε τό ατόπημά του καί «προσπάθησε νά τού υποδείξη νά επανέλθη καί νά συνεχίση ιερουργών καί διδάσκων, αλλά μέ διάκρισιν, διότι όπως έλεγεν ο ίδιος διέκρινε καί ανεγνώριζε τό σφάλμα του. Πλήν ο γέροντας επέμενεν ανένδοτος νά συνεχίση εκτίων τήν ποινήν του, μέχρι τής τελευταίας ώρας». Μόνο όταν στίς 24.9.1931 ο Μητροπολίτης εξέδωσε διαταγή μέ τήν οποία τόν διέτασσε «ίνα κατέλθη εις τήν ενορίαν του καί επαναλάβη τά εφημεριακά του καθήκοντα» διέκοψε τήν ποινή του καί επανήλθε στήν ενοριακή διακονία του!
Πλέον ο π. Γερβάσιος συνέχισε ελεύθερα τό ποιμαντικό του έργο. Επιπλέον δέ, άρχισε σιγά-σιγά νά απολαμβάνει τής εμπιστοσύνης τού πρώην διώκτου του Μητροπολίτου, ο οποίος τόν διόρισε Αρχιερατικό Επίτροπο (1933-1937) καί πρότεινε στήν Σύνοδο τής Ιεραρχίας (1937) τήν εγγραφή του στόν κατάλογο τών πρός αρχιερατεία ως «επί μακράν σειράν ετών άριστον ιεροκήρυκα καί κατηχητήν, λίαν ωφελίμως ασκούντα τό λειτούργημα τού πνευματικού πατρός».
Η πρόταση τού Μητροπολίτου δέν έγινε αποδεκτή από τήν Ιεραρχία Τό 1938 διορίστηκε Πρωτοσύγκελλος τής Μητροπόλεως Πατρών όπου παρέμεινε μέχρι τό διορισμό του ως Πρωτοσυγκέλλου τής Αρχιεπισκοπής Αθηνών από τόν Αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο (1939), απ όπου παραιτήθηκε όταν ανέλαβε ως Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ο Δαμασκηνός (1941).
Μετά τήν επιστροφή του από τήν Αθήνα, ελεύθερος καί τών εφημεριακών καθηκόντων του αφοσιώθηκε οριστικά μέχρι τήν κοίμησή του (30 Ιουνίου 1964) στό λειτουργικό καί κατηχητικό του έργο μέ τό οποίο αναμόρφωσε πνευματικά τήν πόλη τών Πατρών.
-----------------------------------------
29η προς 30ην Ιουνίου 1964!
Εκοιμήθη εν Κυρίω ατενίζων την εικόνα της Θεοτόκου και προσευχόμενος προς Αυτήν παρακαλώντας Την , να παραλάβη την ψυχήν του.
Την 29ην Ιουνίου διεδόθη από στόμα σε στόμα το : ” ο παπούλης είναι βαρειά”. Όλοι σχεδόν συγκεντρωθέντες εις το προαύλιον της Σχολής ανεβήκαμε στο δωμάτιόν του με θλίψιν , αλλά και με ελπίδα δια να ασπασθούμε το χέρι του και να πάρουμε για τελευταία φορά την ευχήν του. Τον αφήσαμε το βράδυ με συντροφιά τους αρμοδίους, τον πατέρα Ιερόθεον Τσαντίλη (πρώην Ύδρας) πνευματικό του παιδί, που είχε χειροτονήσει εις τον Μητροπολιτικόν Ναόν της Ευαγγελιστρίας το 1959 αρχιμανδρίτην, με τον θεράποντα ιατρόν του Σωκράτην Κατσίνην, με τον πατέρα Θεοφάνην, ο οποίος τον ερώτησε: – πάμε πάτερ μου εις τον Άγιον Δημήτριον; – “Αύριο θα πάμε” του απήντησε.
Έμεινε ήσυχος, εξαντλημένος, αλλά και με διαύγειαν έως την 2αν ώραν μετά το μεσονύκτιον, ώραν που είχε ορισθή από τον ουράνιον Πατέραν να τερματισθή η επίγεια ζωή του και παρέδωσε το πνεύμα του.
Την επομένη μετεκομίσθη η σορός του εις Αγιον Δημήτριον καθώς ήτο κανονικόν, εκεί που άρχισε το θεάρεστον έργον του. Ακολουθήσαμε όλοι την λυπηράν πομπήν διερωτώμενοι “τον παπούλη κηδεύομε;”. Η ελπίδα μας όμως δεν έλειψε και η άνωθεν παρηγορία μας σκίασε”.
Όταν εισήλθε η σορός του εις τον ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου, όπου ήτο το κέντρο της ιεραποστολικής δράσεώς του, κατάπληκτος όλος ο κόσμος είδε τον κεντρικό πολυέλαιο να κινήται.
Χαρακτηριστικά η κυρία Καρασπήλιου είπε: “είδα το μεγάλο πολυέλαιο να κινείται καί νά "χαιρετάει" τον παπούλη όταν μπήκε μέσα”….
… Όλοι όσοι τον γνώρισαν τον έκλαψαν σαν πατέρα, τον έθαψαν σαν πατριάρχη και τον τίμησαν σαν άγιο. Μέσα εις τον χείμαρρο των δακρύων, που πλημμύριζε τον ναό, όλος ο λαός ανεφώνησε με μια φωνή “άγιος, άγιος…”. Ήταν ο αντίλαλος του μεγάλου εκείνου πόθου, που είχε δια πρώτη φορά ανάψει εις την καρδιά του μικρού Γεωργίου, όταν εισήλθε εις την Εκκλησίαν της Παναγίας εις το Μοναστήρι της Κερνίτσης…
…Η εκδημία του άφησε μέχρι σήμερον ένα μεγάλο κενό εις την Μητρόπολη Πατρών
Αποσπάσματα από το βίβλίο: “Γερβάσιος, ο άγνωστος άγιος των ημερών μας και Φάρος των Πατρών”, του Παναγιώτου Αντ. Λόη
Οί λειτουργικές προτάσεις του Αγίου Γερβασίου για μια πιο
κατανοητή από τους πιστούς και ιεροπρεπή Θεία Λειτουργία.
Τι προτείνει;
Ὁ πατήρ Γερβάσιος, ἐν ἁγίοις ἀναπαυόμενος, ἀκτινοβολεῖ καί ὡς λειτουργιολόγος μέ ὅσα τονίζει στό λειτουργικό του σύγγραμμα:
— Προτείνει καί ἐπιμένει στήν ἀνάγκη «ἁπλουστεύσεως καί λιτότητος» στή θεία λατρεία, στην «ἐμφάνισι τῶν ναῶν», στήν «ἐμφάνισι τών λειτουργῶν» καί στήν τέλεσι τῶν ἀκολουθιῶν.
— Ἐνθαρρύνει τήν «μετά δέους, εὐλαβείας καί ἐν ταπεινώσει καρδίας» συμμετοχή «ἁπαξάπαντος τοῦ ἐκκλησιαζομένου λαοῦ εἰς τήν ἱεράν ψαλμωδίαν». Ἀκόμη καί οἱ γυναῖκες μποροῦν «συνετῶς» νά συνυπηχοῦν ἤ ἀντιφωνικῶς νά ψάλλουν κατά τίς μεγάλες ἑορτές.
—Ἐπιμένει στήν ἀπαγγελία τῶν εὐχῶν στις θέσεις τους πρό τῶν ἐκφωνήσεών τους, πρό τοῦ τρισαγίου, κατά τήν ἀναφορά καί μετά τήν κοινωνία ὅλων τῶν πιστῶν.
—Προτείνει τόν ἐμπλουτισμό τῆς σειρᾶς τῶν κατά Κυριακήν ἀναγινωσκομέ- νων περικοπών, «ὥστε εἐς ἕνα διετῆ ἤ τριετῆ κύκλον νά ἀναγινώσκωνται καί περικοπαί οὐσιώδεις, παραλειπόμεναι σήμερον».
— Ζητεῖ ὅπως ἡ πρό τοῦ Εὐαγγελίου θυμίασις γίνεται κατά τό ἀλληλουάριο καί ὄχι κατά τόν Ἀπόστολο.
— Τονίζει, ὅτι ὁ Ἀπόστολος καί τό Εὐαγγέλιο δέν εἶναι ψάλματα, ἀλλ᾽ εἶναι ἀναγνώσματα. Γι᾽ αὐτό «ἡ ὅλη προσοχή πρέπει νά ἀποδίδεται εἰς τήν σαφῆ καί εὐκρινῆ ἀνάγνωσιν, ὥστε νά γίνη κατανοητή ἡ ἀναγινωσκομένη περικοπή». «Ὁ περίτεχνος καί ἐξεζητημένος τρόπος έκφωνήσεως... καταντᾶ πολλάκις εἰς τήν κακοποίησιν τοῦ νοήματος».
—Θεωρεῖ «ἄτοπον»έπί ἀρχιερατικῆς λειτουργίας μετά τό Εὐαγγέλιο νά λέγεται τό «Εἰς πολλά ἔτη, Δέσποτα», ἀντί τοῦ «Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι».
—«Ἐπιζήμια καί αὐθαίρετος» εἶναι ἡ παράλειψις τῆς ἐκτενοῦς καί τῶν δεήσεων ὑπέρ τῶν κατηχουμένων. «Πόσον ἀδικοῦσι τούς ὑπέρ ὧν ὀφείλει νά γίνεται ή λιτανευτική αὕτη καί ἐκτενής δέησις οί καταργήσαντες αὐτήν, ἵνα δώσουν χρόνον πολύτιμον προσευχῆς, εἰς μουσικάς συναυλίας!».
—Ἰδιαίτερη βαρύτητα ἀποδίδει στό μυσταγωγικό θεῖο κήρυγμα, «διότι αὐτό καλεῖται νά ἀνανεώση τήν λατρευτικήν εὐσέβειαν». Τό κήρυγμα «εἶναι ἡ ψυχή καί τό πνεῦμα πάσης ἱερᾶς ἀκολουθίας, πρό πάντων δέ τῆς θείας Λειτουργίας. Ἄνευ αὐτοῦ... κινδυνεύει νά μεταπέση εἰς ξηρόν τύπον, εἰς τυπολατρίαν, λόγω τοῦ ἀγνώστου εἰς πολλούς καί τῶν σημαινομένων, ἀλλά καί τής ἐννοίας των λέξεων ἤ φράσεων τῶν εὐχῶν καί τῶν ὕμνων».
—Κατακρίνει μέ σφοδρότητα τή μνημόνευση ὀνομάτων κατά τή μεγάλη εἴσοδο. Τό θεωρεῖ «βαττολογίαν», «ἐπίδειξιν» καί «ἀνθρωπαρέσκειαν». Καί συνιστᾶ νά λέγεται ἀπό τόν προεστῶτα ἡ εὐχή τῆς προθέσεως: «Ὁ Θεός, ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ τόν οὐράνιον ἄρτον, τήν τροφήν τοῦ παντός κόσμου ἐξαποστείλας...».
—Τάσσεται ὑπέρ τῆς εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοὺ ἀναγνώσεως τῆς εὐχῆς τῆς ἁγίας ἀναφορᾶς καί τῶν ἄλλων εἐχῶν, πού ἐπεκράτησε νά λέγωνται «μυστικῶς», καί τούτο γιά νά μποροῦν «νά συμπροσεύχωνται ὅλοι οἱ πιστοί» καί ν' ἀναθερμαίνεται ὁ ζῆλος καί ἡ λειτουργική τους εὐσέβεια.
—Κατακρίνει τήν μετά τό «Ἐξαιρέτως...» διανομή τοῦ ἀντιδώρου στούς «θαμῶνες» τοῦ ἁγίου βήματος, γιατί προκαλεῖ «ἀταξίαν» καί «σπουδαιοτάτην πνευματικήν ζημίαν».
—Τέλος τονίζει ἰδιαιτέρως τήν ἀνάγκη ἐνθαρρύνσεως τοῦ λαοῦ γιά συχνή προσέλευση στή θεία Κοινωνία καί κακίζει τούς κληρικούς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι «ἀσφαλῶς ἀπό ἄγνοιαν οἱ ταλαίπωροι, δέν ἐπέτρεπον εἰς τούς πιστούς νά μεταλαμβάνουν τακτικῶς! Καί τούς ἀπέπεμπον!», καθώς καί ἐκείνους πού δέν μεταδίδουν τήν θεία Κοινωνία εἰς τό «Μετά φόβου Θεοῦ...», ἀλλά μετά τό τέλος τῆς θείας Λειτουργίας.
Ὁμοίως κατακρίνει σφοδρῶς τούς ἱερεῖς. πού ἀπό ἄγνοια ἤ ἀπό ἀμέλεια ἤ ἀπό ψευδεῖς θεολογικές θεωρίες κοινωνοῦν τόν λαό ἀπό τίς μερίδες καί ὄχι ἀπό τό τίμιον Σῶμα.
* * *
Παραθέσαμε μερικές χαρακτηριστικές κρίσεις καί προτάσεις τοῦ ἁγίου πα- τρός καί σπουδαίου λειτουργιολόγου πατρός Γερβασίου Παρασκευοπούλου. Κι αυτό γιά νά πάρουμε μία μικρή γεῦσι τῶν ὁραματισμῶν του. Στά μνημειώδη «Συμπεράσματά» του στίς σελίδες 267-271 τῆς πρώτης ἐκδόσεως τῆς «Ἑρμηνευτικῆς Ἐπιστασίας ἐπί τῆς θείας Λειτουργίας», συνοψίζει σέ πέντε τά σημεῖα, στά ὁποῖα «μετ' εὐλαβείας παρακαλεῖ τήν καθόλου διοικητικήν καί πνευματικήν ἡγεσίαν τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν» νά ἐπικεντρώση τήν προσοχή της:
- Στήν «κάθαρση τῶν λειτουργικῶν κειμένων».
- Στήν «ἀνάγκη ἁπλουστεύσεως καί λιτότητας».
- Στήν «ἀνάγκη λιπαρᾶς κηρυκτικῆς προσπάθειας».
- Στήν «ἀνάγκη λειτουργικῆς διαφωτίσεως».
- Στήν «ἀνάγκη τῆς ἐμπράκτου καί παραδειγματικῆς λειτουργικῆς ζωῆς».
Μέ μία λέξι θά λέγαμε, ὅτι ὁ πατήρ Γερβάσιος εἶχε ἐντόνους λειτουργικούς προβληματισμούς. Ἀπό εὐλαβέστατος λειτουργός καί θεοφώτιστος μυσταγωγός συχνά μεταβαλλόταν σέ πνευματοκίνητο προφήτη, πού ὁραματιζόταν τελειότερη καί ἀκριβέστερη ἐν «Πνεύματι καί ἀληθείᾳ» λατρεία.
Δέν ἔκλεινε τά μάτια του στά κακώς κείμενα. Ζητοῦσε διόρθωσί τους καί ἀποκατάστασι κατά τά πρότυπα τής ἀρχαίας παραδόσεως, τῆς περιόδου τῆς ἀρχαίας ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Ομιλοῦσε γιά «ἀνανέωσιν τῆς λατρευτικῆς εὐσεβείας».
Λειτουργικές προτάσεις του π. Γερβασίου Παρασκευοπούλου - π. Δανιήλ Ἀεράκη
